تعیین و اولویت بندی پهنه های مناسب پخش سیلاب با استفاده از gis (مطالعه موردی: ساحل راست پایین دست زنجانرود)

کشور ایران یکی از مناطق نیمه خشک جهان محسوب می گردد که آب، عامل محدود کننده فعالیت های بشر در این مناطق به شمار می آید. استفاده از سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. از طرفی به تغذیه مصنوعی آب های زیرزمینی در این مناطق توجه خاصی شده است و پخش سیلاب یکی از روش های مهار و بهره برداری از سیلاب می باشد. تعیین مکان مناسب برای پخش سیلاب و نفوذ دادن آن به داخل سفره های زیرزمینی خود یکی از مهمترین مراحل انجام این گونه پروژه هاست. عواملی که در مکان یابی پخش سیلاب موثرند بسیار متفاوت و پیچیده می باشند. این فاکتورها شامل عوامل زمینی(زمین شناسی، ژئومرفولوژی و خاک)، هیدرولوژی(رواناب، رسوب دهی، نفوذ و شرایط آبخوان) و جنبه های اجتماعی – اقتصادی(کشاورزی آبی، خسارات سیل و ..) می باشند. بنابراین تصمیم گیری در مورد انتخاب محل مناسب به معیارهایی که انتخاب می شود، بستگی دارد. این تحقیق با هدف تعریف یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری در بخشی از حوضه زنجانرود استان زنجان به منظور شناسایی مناطق مناسب جهت اجرای طرح پخش سیلاب انجام شد. چهار معیار اصلی که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت شامل شیب، کاربری اراضی، زمین شناسی و تیپ اراضی بود. به منظور تعیین اهمیت عوامل موثر در امر مکان یابی از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وشاخص هم پوشانی نقشه ها استفاده شد. بعد از تهیه نقشه های نهایی که در 4 سناریو تعریف شده بودند، مناطقی با شیب کمتر از سه درصد و اراضی با کاربری کشت دیم و وجود واحدهای کواترنری و دشت های دامنه ای به عنوان مناطق کاملا مستعد برای اجرای عملیات پخش سیلاب بدست آمدند. مقایسه ی نتایج حاصل از ارزیابی صحت در این تحقیق نشان داد که سیستم پخش سیلاب اجرا شده در منطقه ی مطالعاتی در محدوده-ی مربوط به اولویت اول قرار دارد.